Η μορφωτική επανάσταση του καναπέ

Χρειάζεται μια νέα οικονομία που να αναγνωρίζει, να αναδεικνύει και να αξιοποιεί τις νέες δυνατότητες και όχι να τις αντιμάχεται.

Τα επιχειρήματα:

Δεν καταλαβαίνω γιατί δεν βλέπουν όλοι ότι πλέον, το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω. Ναι, θεωρώ ότι πρόκειται για μια επανάσταση που ίσως να μην έγινε από τον "καναπέ", αλλά έγινε σε καθιστική στάση μπροστά σε μια οθόνη υπολογιστή. Όσοι έζησαν αυτή την επανάσταση και έμαθαν πως το ίντερνετ είναι αστείρευτη πηγή πνευματικών αγαθών, δεν γίνεται να επιστρέψουν στην ταξικά προσδιορισμένη πρόσβαση με το σταγονόμετρο.

Ακόμη κι εγώ που δεν είμαι βέβαια 14 χρονών έχω πλήρως εξαρτηθεί από το υλικό που διαμοιράζεται από χρήστη σε χρήστη. Ποτέ άλλοτε δεν είχα την ευτυχία να έχω πρόσβαση σε ένα τέτοιο πλούτο στο σπίτι μου, γιατί ποτέ δεν είχα δίπλα μου μια τεράστια βιβλιοθήκη με πρακτικά "όλες" τις ταινίες, τις μουσικές, το λογισμικό και τα κείμενα.
Στο παρελθόν έπρεπε να παιδεύομαι, να μετακινούμαι και να πληρώνω χρήματα που δεν είχα, αλλά και πάλι, δεν έφτανα πολύ μακριά. Τα τελευταία χρόνια έχω δει κι έχω ακούσει τα πιο απίθανα πράγματα με συγκριτικά ελάχιστο κόπο. Εδώ υπάρχει υπεραξία, καθώς οι περισσότεροι από τους χρήστες δεν θα έμπαιναν στον κόπο να "καταναλώσουν" τόση πληροφορία και να εμπλακούν στα δίκτυα διακίνησης. Απλά, το σύστημα δεν έχει ακόμη τα εργαλεία για να είναι οικονομικά βιώσιμο και μάλλον, το σύστημα των υπερκερδών δεν ήταν έτσι κι αλλιώς βιώσιμο ούτε επιθυμητό.

Η μόνη λύση για τις βιομηχανίες των άϋλων αγαθών είναι υπηρεσίες τύπου SPOTIFY που με κάποιο αντίτιμο ή δωρεάν (με διαφημίσεις) σου δίνουν πρόσβαση σε τεράστιες τράπεζες σχετικής πληροφορίας (μουσική στην περίπτωση του spotify). Απλά, θα πρέπει να γίνουν ανταγωνιστικοί: αυτό που δεν σου εξασφαλίζει το "παράνομο" downloading είναι η ασφάλεια, η φερεγγυότητα, αλλά κυρίως η ποιότητα του υλικού και η διαθεσιμότητα πληροφορίας που θα μπορούσε να πλαισιώνει τα αρχεία (artwork, βιογραφικά για τους δημιουργούς, σχετικά άρθρα, αναλύσεις, λίστες...). Επίσης, το p2p δεν εγγυάται πάντα την άνεση και την ταχύτητα πρόσβασης, καθώς σε κάποιες περιπτώσεις τα αρχεία είναι χαμηλής ποιότητας και δεν κατεβαίνουν γρήγορα ή υπάρχουν και κάποια ζητήματα με μολυσμένα αρχεία (ιοί, trojans κλπ).

Όμως, στο p2p λειτουργεί και το ένστικτο του κυνηγού και του συλλέκτη, κάτι που χάνεται όταν μια βιβλιοθήκη ισοπεδώνει εντελώς την διαδραστική πολυπλοκότητα, την ελευθερία και τον κίνδυνο. Γι'αυτό, κάποιες από τις ήδη υπάρχουσες εναλλακτικές αξιοποιούν και διατηρούν την διαδραστικότητα. Π.χ. το last.fm δουλεύει με το μοντέλο του wiki και είναι οι ίδιοι οι χρήστες που εμπλουτίζουν το υλικό με διάφορους τρόπους και κυρίως δημιουργώντας ένα δυναμικό χώρο αξιολόγησης και νοηματοδότησης, ανεβάζοντας πληροφορίες, σχόλια, φωτογραφίες των καλλιτεχνών, λίστες κλπ
Οι υπηρεσίες αυτές μιμούνται τα φόρα των ιστοσελίδων τόρεντ. Το κακό με το last.fm είναι ότι δεν είχαν πλήρη δικαιώματα και οι κακομαθημένοι πλέον χρήστες δεν είναι διατεθειμένοι να ανεχτούν όρια. Έτσι εξηγείται η μεγαλύτερη επιτυχία της πλατφόρμας του σποτιφάϊ.
Γιατί να μην κάνει το ίδιο το IMDB ας πούμε και να μπορείς να κατεβάζεις ταινίες από κει, σε υψηλή ανάλυση, συμμετέχοντας με κάποιο λογικό μηνιαίο τίμημα ή για όσους δεν έχουν καθόλου χρήματα, δωρεάν πρόσβαση με κάποιο σύστημα διαφήμισης. Η αγορά είναι τεράστια, πολύ μεγαλύτερη από τον αριθμό των ανθρώπων που θα πήγαιναν σε κάποια αίθουσα και η αγορά αυτή σιγά σιγά θα περιλαμβάνει και πληθυσμούς που δεν έχουν καν πρόσβαση σε κινηματογραφικές αίθουσες, ζουν σε χώρες του τρίτου κόσμου ή σε μη αστικές/αστικοποιημένες περιοχές και αποκτούν ολοένα πρόσβαση στο διαδίκτυο.

Τέλος, το ίδιο ισχύει και για το λογισμικό. Είναι τρελό να περιμένεις να πληρώνουν για ένα πρόγραμμα δημιουργίας μουσικής τα παιδιά (ή οι χομπίστες) που παίζουν. Όμως, όταν αυτά τα παιδιά αρχίζουν να γίνονται διαφημιστές και να χρησιμοποιούν επαγγελματικά τα προγράμματα που έμαθαν παίζοντας, τότε, δεν έχουν παρά να τους χρεώσουν. Δεν έχουν παρά να ελέγχουν με αυστηρότητα τους επαγγελματίες και να απαιτούν κάποιες προδιαγραφές, ένα πόθεν έσχες για κάθε εμπορικό προϊόν που προϋποθέτει χρήση επαγγελματικού λογισμικού. Να μην μπορεί το εμπορικό υλικό να διακινηθεί χωρίς την σφραγίδα, το προφίλ των εργαλείων παραγωγής του. Φυσικά, θα πρέπει να εξαιρούνται όσα δημιουργήματα δεν πωλούνται ή δεν εξασφαλίζουν έσοδα, π.χ. ερασιτεχνικά καλλιτεχνικά πειράματα και οτιδήποτε γίνεται δίχως φορολογούμενο κέρδος. Από τη στιγμή βέβαια που κάτι εισέρχεται στο χρηματιστήριο της τέχνης ή των μίντια, θα πρέπει ο δημιουργός να πληρώνει αναδρομικά δικαιώματα.

Υπάρχουν τρόποι να το διαχειριστείς, αρκεί να έχεις στο νου σου όπως είπα και στην αρχή, μια νέα οικονομία με έμφαση στην πρόσβαση όλων στο διαδίκτυο και στην διαδραστικότητα ...an extended economy, μια οικονομία των μεγάλων μεγεθών, πλανητική, αποκεντρωμένη, με στατιστικές μεθόδους ανάπτυξης που να αναγνωρίζει, να αναδεικνύει και να αξιοποιεί τις νέες δυνατότητες και όχι να τις αντιμάχεται. Κατά ένα περίεργο τρόπο, αυτή θα μπορούσε να είναι μια σοσιαλιστική οικονομία της παγκοσμιοποίησης που ήρθε από το παράθυρο όταν κάποιοι πάλευαν να διατηρήσουν ανοιχτές τις πόρτες και το μόνο που έμπαινε ήταν κρύος αέρας.

Μήπως το pirate bay θα μπορούσε να μπει στο χρηματιστήριο και όλοι μας να έχουμε ένα μερίδιο και να λειτουργεί πλέον σαν επίσημη εκδοτική οδός; Πού είναι το όριο ανάμεσα στον λαϊκό καπιταλισμό και τον σοσιαλισμό;

Photo: snapshot from SERENITY (the movie)