Wednesday, November 4, 2009

Σύνδρομο καταναγκαστικών αστικών σχηματισμών


(σχόλιο στο ΤVXS: http://www.tvxs.gr/r208058
σε ανάρτηση με τίτλο: Γράμμα από την Ολλανδία και η Σ. Τριανταφύλλου για τον ελληνικό Μεσαίωνα )

Διαφωνώ με την έκφραση 'ελληνικός μεσαίωνας', μάλλον θα ήταν σκόπιμο να μιλούσαμε για Αθηναϊκό μεσαίωνα, ή για σύνδρομο καταναγκαστικών αστικών σχηματισμών (urban dungeon).

Παρά τις ευφημιστικές εκστρατείες (διαφόρων free press) και τις υποκειμενικές παρεκκλίσεις μας, η Αθήνα είναι ψυχαναγκαστική και δηλητηριώδης πόλη. Γεμάτη παραδείγματα καταπατήσεων, όλο καυσαέρια και θόρυβο. Η πόλη αυτή δεν έχει ορίζοντα.

Μην υποτιμάτε την αλληλεπίδραση ανάμεσα στα έμβια όντα και την οικολογική τους μήτρα. Τηρουμένων των αναλογιών, αν συγκρίνετε τα στενά και κλειστοφοβικά δρομάκια σε ορισμένα χωριά της Χίου, θα δείτε ότι δεν απέχουν πολύ από την δαιδαλώδη και αδιάφανη οργάνωση του χώρου στο κέντρο της πρωτεύουσας. Οπωσδήποτε, στη Χίο που ανέφερα, πρωτίστως η κλίμακα αλλά και τα συμφραζόμενα (υλικά και χρήσεις), οι διαστρωματώσεις των σχεσιακών δομών και οι αντεκδικήσεις είναι περιορισμένες και χαμηλής πυκνότητας, με αποτέλεσμα να βιώνουμε την πίεση του αρχιτεκτονικού χώρου ως θωπεία. Σαν μια κρυψώνα που ξυπνά μια καθησυχαστική αίσθηση εγγύτητας. Αυτά, τουλάχιστον από τη σκοπιά του περιηγητή! Κάπως έτσι δεν νοιώθουμε και όταν περιδιαβαίνουμε τους σκελετούς προϊστορικών τεράτων ή τα κέρινα ομοιώματα δολοφόνων που αποτελούν μουσειακά εκθέματα; Δέος και ...ασφάλεια διότι γνωρίζουμε ότι η απειλή έχει παρέλθει και ότι πρόκειται για σκηνικό παιχνίδι. Μια ηθελημένη εικόνα που σκηνοθετεί τον θρίαμβο του ανθρώπινου πολιτισμού πάνω στο χάος και τη ριζική ανασφάλεια. Το θεατρικό δρώμενο παίζεται με όρους αίγλης και ιερότητας διευκολύνοντας τους ανθρώπους στην κατεύθυνση της επαφής τους με τον μυθικό ορίζοντα και τα επέκεινα. Την δημιουργία ενός τέτοιου προοπτικού ορίζοντα, την εγκαθίδρυση μιας ισορροπίας ανάμεσα στο μυθικό στοιχείο και την πραγματωμένη διήγησή του επιδιώκουν με διαφορετικούς όρους όλα τα επιτυχημένα αστικά συγκροτήματα.

Δεν λέω ότι δεν το καταφέρνει μερικές φορές και η Αθήνα, ή ότι δεν έχουν γίνει προσπάθειες. Όμως, στην Αθήνα, η πίεση της δίχως σχεδιασμό συσσώρευσης, η τόση αυθαιρεσία προβαλόμενη στον σμικρυντικό κάναβο του "χαμηλών προσδοκιών" αστικού ιστού, οξύνει ανεπανόρθωτα την έλλειψη ορίζοντα, το αίσθημα υφέρποντος πανικού και ωθεί τα άτομα σε "οιστριονική" διαταραχή. Έτσι μπορεί να εξηγηθεί σε κάποιο βαθμό ο υποτιθέμενος χαρακτήρας του νεοέλληνα που μορφοποιείται σε τέτοιες συνθήκες αστικής ασφιξίας και αντανακλάται ανησυχητικά στην υπόλοιπη επικράτεια.

Συμπέρασμα: ας δούμε την κοινωνία και ως λειτουργία του χώρου. Χωρίς να θέλω να υποτιμήσω τις πιέσεις της ιστορίας και όσες εισάγονται από τον ευρύτερο κόσμο, πιστεύω ότι απαιτείται άμεσα μια πρακτική προσέγγιση των προβλημάτων από σκοπιά χωροταξική και πολεοδομική. Με απλά λόγια, πολλά από τα εγγενή και δυσεπίλυτα προβλήματα της πολιτικής μας οικονομίας θα απαλυνθούν με τον ριζικό εκτοπισμό των ΙΧ, το άνοιγμα της πόλης στη θάλασσα, τη δημιουργία πολλών πράσινων χώρων και χώρων περιπάτου, την τεχνοκρατικά συγκροτημένη επίλυση του προβλήματος των σκουπιδιών, τη δημιουργία εκτεταμένου δικτύου ποδηλατοδρόμων!! κ.λπ.

Οι άνθρωποι σιγά-σιγά θα αποβάλλουν το μέχρι τώρα άκρως δικαιολογημένο σύνδρομο καταδίωξης, τις υπερβολικά απότομες αντιδράσεις και την αδικαιολόγητη επιθετικότητα στην καθημερινότητα, εννοώ δηλ. τη νευρωτική μεγέθυνση των ζητημάτων που έχουν λύσεις, αρκεί να τις μεθοδεύσουμε.

Ειδάλλως, θα διαπιστώνουμε για παράδειγμα απλά την κρατική βία παραβλέποντας την προσωπική και συλλογική ακυβερνησία. Θα συνεχίσουμε να ζούμε μέσα σε μια τρύπα δίχως ορίζοντα, ξορκίζοντας με ανθρωποθυσίες τον φόβο του αγνώστου.

Το έχουμε πει ξανά και ξανά, ότι το ελληνικό κράτος είναι ουσιαστικά απαλλοτριωμένο από επιμέρους συμφέροντα και άρα αδύναμο, αφερέγγυο, άδικο, πηγή παραλογισμού. Εξ ου και τα φαινόμενα τόσο άστοχης ακραίας συμπεριφοράς απέναντι στους πολίτες και η απουσία του εκεί που χρειάζεται. Ας δώσουμε σημασία στον οίκο, στη διαρύθμιση, στις χωροθετήσεις, στις χρήσεις, με γνώμωνα την αποσυμφόρηση.

Μια τέτοια επένδυση θα συμπαρασύρει και τις δομές των σχέσεων σε θετική κατεύθυνση.
at
Labels: , , , , , ,

No comments:

Post a Comment

Subscribe to: Post Comments (Atom)

Πηγή έμπνευσης: http://www.tvxs.gr/v12751

Το παρακάτω άρθρο αποτελεί ακόμη μια προσφορά στο μέλλον της πατρίδας μας (heimat)

Εμβόλιμη εισαγωγή/σύνοψη:
Βρίσκω αλλού ξημερωμένο όποιον δεν αντιλαμβάνεται την ανάγκη της βιωματικής σύνδεσης ανάμεσα στον τραγουδοποιό ή λαϊκό μουσικό και τον κόσμο. Η Lhasa τραγουδά σε δυο τρεις γλώσσες, αλλά είναι όλες δικές της, έχει ζήσει και ζει μέσα σε αυτές τις γλώσσες. Από την άλλη, η Αρβανιτάκη για παράδειγμα αγγίζει πολλούς ανθρώπους που δεν καταλαβαίνουν ελληνικά. Γιατί; Μα βέβαια, επειδή δεν μαϊμουδίζει, αλλά έχει αυθεντική φωνή που συχνά υπερβαίνει τα γλωσσικά και πολιτισμικά σύνορα, κάτι που ισχύει για κάθε μουσικό που έχει τα πόδια του στη γη, στο συγκεκριμένο, σε κάποιο πραγματικό τόπο. Από μια τέτοια στέρεη βάση μπορείς να ξεκινήσεις για να κάνεις όλων των ειδών τα πειράματα, αλλά προϋπόθεση είναι να αναγνωρίσεις το έδαφος όπου πατάς. Όλα τα υπόλοιπα είναι συμπώματα μιμητισμού, ναρκισιστικά πειράματα στο κενό.


...Λοιπόν, συνήθως δεν γίνομαι bitchy,
αλλά, επειδή έχει παραγίνει το πράγμα με την φόρα γε-γε των πολιτισμικών παραγωγών με όνειρα διεθνούς μεγαλείου (optional κομπολόϊ ή φράτζα) που χουρχουρίζουν ανοιχτόστομα καταπίνοντας το τελευταίο αφόδευμα του ΝΜΕ* αν βγαίνει ακόμα η χαζοφυλλάδα και καταντήσαμε τη Μόνικα ανίκανη να ψελλίσει το όνομά της χωρίς proforah... ήθελα να σας πω ότι τα αγγλοκεντρικά γκρουπάκια ψιλοανακατέβουν τη σούπα των υπολειμμάτων από τις προηγούμενες δεκαετίες της naive έκφρασης (λουλούδια, από τ'αυτιά ως την κωλότσεπη του Μόρισσι...), όταν ακόμη η κουλτούρα έβγαινε κυρίως από την μεταμοντέρνα Δύση και νομίζαμε ότι αυτή η μαυρίλα, η παραφορά, η θλίψη που ψυχανεμιζόταν το τέλος της ηγεμονίας της, αποτελούσε κοσμικό επιφαινόμενο, αυτό που οι φιλόσοφοι ονομάζουν "universal".

Η ποπ κουλτούρα βεβαίως βεβαίως, αργοπορώντας όσο έμενε κυρίαρχη η ΤV και με απίστευτη επιτάχυνση (να μη σκεφτώ καν τι γίνεται πια, στα χρόνια του Web2), έφτασε αισίως στον τοίχο του φυσικού ήχου, στον θόρυβο, στην απρόσωπη κυβερνοποπ, στα τυχαία ηχητικά συμβάντα... ξεπήδησαν οι πραγματικά ζωντανές και αυτονομημένες σκηνές fusion από την Βαρκελώνη μέχρι τη Λαχώρη και το Τόκυο. Πήρε φωτιά το τοπίο, εξατμίστηκε όλο. Και κολυμπάμε πια σε αυτό το ψυχονέφος... κολυμπάμε δίχως υποχρεώσεις σε άλλον πέρα από τη συνείδησή μας, σίγουρα δίχως σιγουριά, δίχως γνώση που να μην επιδέχεται αμφισβήτηση.

Έρχονται τώρα καθυστερημένα κάποιοι νοσταλγοί του μαζικού ροκ και της αυθεντίας... (οι λάτρεις του μπλε χαπιού) να μας πουλήσουν φούμαρα για μεταξωτές κορδέλλες. Nice old expression. Το ίδιο κάνουν και τα έμο υβρίδια, δεν λέω. Αρσενικό και θηλυκό, γιν γιαν. Nαι, ήθελα λοιπόν να πω, ότι it's OK, όποιος θέλει να πληρώσει για να χαζέψει τους περιφερόμενους με το τελευταίο χιτάκι, σιντάκι, ποντκαστάκι κλπ, ...it's OK, όποιος θέλει θα το κάνει και θα κατεβάσει και μερικές μπύρες και από κει και πέρα θα του αρέσει ότι κι αν κουδουνίζει μέσα στα αυτιά του, όπως γινόταν πάντα. Όμως, μη μας ζαλίζετε άλλο με το τελευταίο trend se agglikia glwssa... υπερθεματίζοντας αναίσχυντα! Γιατί εκεί που βρεθήκαμε ο κόσμος σήμερα... Τί αξίζει να ακούει κανείς;
Τί, πώς, πού...

Αφού μπορεί να κάνει remix κανείς την ίδια του τη ζωή, σερφάροντας στα δαιδαλώδη φιορδ με Σομαλούς και άλλους πειρατές, μαθαίνοντας καθημερινά κόλπα και ρουφώντας την μεμοραμπίλια που σέρνεται άπλετη στο διαδίκτυο: να βρίσκεται με τους φίλους του (επιτρέψτε μου: Gal Kosta, Shostakovich, Bliki Circus, Edgard Varèse, 武満徹, Henryk Górecki, Nusrat Fateh Ali Khan u know what I mean) ή μόνη/ος, με ένα καλό ζευγάρι ηχεία και να απολαμβάνει σύμμεικτα περιβάλλοντα, βιολογικών φρούτων με κρασί, πνοές φρέσκου αέρα, ησυχίας, ένα κίτρινο βιβλίο μέχρι να δύσει ο ήλιος και άμα λάχει, έναν υπνάκο, ακόμη και γιόγκα.

Κοινώς,
το τί σαρώνει την υφήλιο (πέρα από τη βλακεία),
το τι είναι διάφανο με υψηλές προδιαγραφές (πέρα από την κουνουπιέρα μου),
το τι αποτελεί ρευστό μεθυστικό ρόφημα (πέρα από το τσάι Ντε Νι) και
το τι είναι ασεβές (πέρα από την άρνηση να παραμυθιαστούμε κατά παραγγελία),

τα τέσσερα ως άνω και πολλά άλλα, αποτελούν σειρά ερωτημάτων που επιδέχονται πολλαπλές λύσεις, κατά τρόπο που αν ήταν πολυώνυμο δεν θα είχε απαραίτητα γραφική παράσταση συγκλίνουσα στα γκισέ κάποιου διασκεδαστηρίου ή άλλης νυχτερινής πίστας.

Καλή τύχη σε όλα τα παιδιά, καλή προσγείωση στα έπεα**.




*νάσιοναλ μιούζικαλ εξπρές
**πτερόεντα