Μαζί μιλάμε; / Is Greek all English to you?

*English translation follows


Εν τω μεταξύ, εδώ και πολύ καιρό, δεν θεωρείται πια απαραίτητο ούτε καν να προτείνεται κάποια μετάφραση ή ελληνική εκδοχή των τίτλων για τις περισσότερες εικαστικές εκθέσεις. Στις συναυλίες, τα μοδάτα γκρουπάκια θεωρούν αυτονόητο πως επικοινωνούμε στη γλώσσα που μιλάμε καθημερινά και τραγουδάμε σε άλλη. Αυτό γίνεται βέβαια στην Ελλάδα πολύ περισσότερο από ότι στην Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Βραζιλία ή τις περισσότερες χώρες που παρακολουθώ. Προχθές, στα εγκαίνια της μπιενάλε, πάω σε ένα γκρουπάκι που έπαιξε και τους λέω, συγγνώμη παιδιά, μήπως μπορείτε να μου πείτε αν υπάρχει κάποιο σκεπτικό πίσω από το γεγονός ότι τραγουδάτε αγγλικά;

Στην πραγματικότητα, δεν με πείραζε αφ' εαυτού η άλλη γλώσσα. Υποτίθεται όμως ότι στις καλές τέχνες και τα "παρακλάδια" τους, η ποιότητα συνδέεται άμεσα με την ακρίβεια, κάτι που μεταφράζεται στην ανάγκη να υπάρχει συνειδητά ένα σκεπτικό για κάθε παράμετρο, να έχεις δηλ. συνειδητή πρόθεση. Και όταν δεν το έχεις, το αναζητάς. Αλλιώς, κινείσαι στο χώρο των ειλημμένων ιδεών, των στερεοτύπων κ.λπ. Υπάρχει μεγαλύτερη αποτυχία για το καλλιτεχνικό έργο από την έκπτωσή του σε όχημα για την επανάληψη των τετριμμένων κυρίαρχων ιδεών;

-Κοίτα, τα περισσότερα ακούσματά μας είναι... Για την ακρίβεια, τί να λέμε τώρα, για μας δεν τίθεται θέμα. Δεν μας ενδιαφέρει να το συζητήσουμε...

Αυτή ήταν η απάντηση.
Πέρα από τις όποιες απαιτήσεις μπορεί να έχει κανείς από ένα νεανικό γκρουπάκι, το ζήτημα είναι ευρύτερο. Οι γλώσσες γεννιούνται, εξελίσσονται, μεγαλουργούν, αλλά επίσης φθίνουν και πεθαίνουν. Για κάθε πολιτισμική ομάδα, η γλώσσα είναι μέτρο συλλογικής ευρωστίας και συνολικού σθένους. Δεν έχει να κάνει με προσωπικά γούστα, αλλά με τον μοναδικό πλούτο της συσσωρευμένης εμπειρίας που σπαταλιέται κάθε φορά που χάνεται μια γλώσσα. Αν οι καλλιτέχνες δεν έχουν συναίσθηση της γλώσσας, αν δεν θέτουν ζητήματα, αν θεωρούν cool και απόλυτα φυσιολογικό να υιοθετούν τη λογική μιας συμμετοχής στην... Γιουροβίζιον, τότε δεν δικαιούνται να αισθάνονται διαφορετικοί από τους διαφημιστές και τους σπόνσορες κινητής τηλεφωνίας.

-----

It has become common practice for art events (and trendy contemporary pop music) in Greece to have Εnglish titles and lyrics; in fact, they don't even bother in most cases to provide a translation of titles or some reasoning for this practice. This happens here to a much larger extent than in Spain, France, Italy, Brazil, you name it. The other day, at the opening of the second Athens Biennial, I approached a young band at the end of their concert (preceding an appearance by another hyped english speaking singer from Athens) and asked them a question: "Pardon me... could you explain why you communicate in Greek but switch to another language when performing? Is there any artistic reasoning behind your approach?"

Really, I was not disturbed by English per se; the idea is that in the domain of art, in general, each parameter matters; you must choose what you put in the picture for a reason, you need to have an acute awareness of your intentions, or risk to reproduce received ideas and stereotypes. While being a recipe for the creation of insipid work, this is equally a way of promoting somebody else's agenda (usually, the dominant discourse).
-Oh well, most of the music we listen to... I mean, what is there to say? It's not an issue for us, we aren't really interested in discussing this.

That was the answer.
For my part, (irrespective of what we can expect from a young pop band), I can't stress enough the importance of linguistic awareness: Language is a measure of a society's vitality and collective vigor. It is not even about personal taste, it is about the life and death of a wealth of experience. Languages evolve, but they also degenerate and die. If artists do not raise these issues, if they are oblivious to the state of our collective organism and cultural niche, if they are conformist, then they are simply not different from advertisers and corporate interests.