Ρε Μ., συγγνώμη αλλά ακόμη και στη φάση που "συμμετείχα" στην προηγούμενη μπιενάλε, δεν είχα πάει να δω την έκθεση. Ήταν ζοφερή η καρδιά του Heaven. Ήταν ένα ψέμμα και μια απάτη, ένα στημένο πανηγύρι με χαριτωμένες πλευρές, αλλά με λογική υπερφίαλου γιγαντισμού. Κοινώς μια φούσκα. Πώς να μην ήταν; Υπήρχε κάτι σε αυτά που ζούσαμε που να μην ήταν;
Δεν ξέρω αν σε ενδιαφέρει η παρούσα διοργάνωση, αλλά εγώ βρίσκω και πάλι φαραωνική την ιδεολογία τους (μια στεγνή και παιδαριώδης φιλοδοξία να διοργανώνουν τους ολυμπιακούς αγώνες της τέχνης με ντοπαρισμένους αθλητές κανονικά) και κατευθυνόμενη από ένα σύστημα που περισσότερο απελπισμένα από ποτέ χρησιμοποιεί την τέχνη για να ασκήσει "εξουσία". Απελπισμένα, γιατί δεν υπάρχει πλέον.. πολιτικό σώμα. Και δεν υπάρχει σχέση εξουσιαστή-εξουσιαζόμενου, αλλά μέθεξη με το άμορφο. Η ανθρωπότητα είναι ένας οργανισμός σε αποσύνθεση/ανασύνθεση με όρους μετα-ανθρώπινους. Αυτό που έρχεται, αυτό που προκύπτει από την αυξημένη εντροπία, καταργεί την τέχνη εκ των πραγμάτων. Στις συνθήκες που ζούμε, θεωρώ ότι η μόνη επιλογή όσων υπηρετούν την τέχνη είναι το ελπιδοφόρο πένθος. Η σιωπή και η αποστασιοποίηση. Αλλά και κάτι ακόμη που μοιάζει με προσευχή χωρίς θεούς.
Το μόνο στοιχείο που διασώζει πλέον την κιβωτό της μνήμης, είναι η νεκροφάνεια, η λήθη, η ερμητική εσωτερική παρουσία που διαφυλάσσει την συνείδηση. Όταν το ιερό στοιχείο θα έχει εκλείψει εντελώς και μαζί του ο άνθρωπος, πιθανά να ανατείλει και πάλι με κάποιο τρόπο. Εν πάση περιπτώσει, η ιερότητα δεν υφίσταται στις κοσμικές συναθροίσεις αλλά αναβλύζει στο ενδιάμεσο διάστημα καθώς απαιτεί έναν απόλυτο ορίζοντα. Το απόλυτο όμως δεν χειραγωγείται, δεν προλειαίνεται, δεν ελέγχεται. Αποκαλύπτεται. Μόνο με όρους θεολογικούς μπορεί και πάλι να προσεγγίσει κανείς την τέχνη.
Ψυχικά, όπως καταλαβαίνεις, αισθάνομαι εντελώς ξένος/η με αυτό το πολύβουο, αλαλάζον και συνολικά φλύαρο συνονθύλευμα που καμώνεται σήμερα ότι αφορά στην τέχνη, με ναυαρχίδα τις διάφορες "μεγάλες"διοργανώσεις. Κάθε τι μεγάλο είναι ισοδύναμο με διαμεσολαβούμενη καταστροφή. Το επείγον ζητούμενο τώρα είναι πως να διασωθεί η μειονοτική ματιά (η γλώσσα όσων δεν υπάρχουν ακόμη, η υπόσχεση) που έχει σχεδόν αφανιστεί από τέτοιες διαμεσολαβήσεις κάθε τύπου (αδηφάγες μηντιακές μηχανές, θεωρητικός πατερναλισμός, οικονομική εξουσία, μηχανιστικός πληθωρισμός πληροφορίας που απισχναίνει κάθε νόημα). Αποτελεί δε ειρωνία η χρήση του ονόματος του Βάλτερ Μπένγιαμιν προκειμένου να οικοδομηθεί μια επίφαση κριτικού λόγου. Σκουπίδια είναι όλα τα προϊόντα του επικοινωνιακού συστήματος, χρήσιμα σκουπίδια που θα πάρουν σύντομα τον δρόμο της ανακύκλωσης -στην καλύτερη περίπτωση: για να ανατροφοδοτήσουν κάποια γραμμή χρηστικής παραγωγής. Όμως η τέχνη δεν είναι χρηστική στην σύλληψή της, είναι υπερβατική -αν και σχεδόν πάντα εκπίπτει σε εργαλείο για αλλότριους σκοπούς, σε συναλλαγματική αξία. Το πρόβλημα είναι πως εξέλιπαν οι στοιχειώδεις συνθήκες για την σύλληψη. Ο άνθρωπος είναι στείρος, τελειωμένος.
Δεν υπάρχει άλλος δρόμος: μόνο το πένθος και η προσμονή της επιστροφής των θεών.
Η εποχή που ζούμε δεν αφήνει περιθώρια για τίποτα πέραν μιας μετα-Επικούρειας ιδιώτευσης χωρίς φιλοσοφικό κήπο, χωρίς φίλους, χωρίς λόγο. Παρ'όλ'αυτά, αξίζει να αρθρώνεται αυτό το πένθος ως αμετάφραστο μήνυμα (προς άγνωστο παραλήπτη), μια προσευχή που ταξιδεύει στο διάστημα διατρέχοντας τις αποστάσεις ανάμεσα σε πιθανούς κόσμους.
Θα χαρώ να ακούσω και αντίθετα επιχειρήματα.
Οι φωτ. είναι από τις ταινίες 1) the Road (2009) 2) the Arrival (1996)
Posts
